Nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska wprowadziła pojęcie historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi. Co rozumie się przez nie? Jakie obowiązki ciążą na właścicielu gruntu, który rozpozna na swoim terenie występowanie historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi?
Historyczne zanieczyszczenia powierzchni ziemi – definicja
Zgodnie z polskim ustawodawstwem przez historyczne zanieczyszczenia powierzchni rozumie się:
- zanieczyszczenia, które powstały przed dniem 30 kwietnia 2007 r. lub wynikały z działalności zakończonej przed tym terminem (art. 3 pkt 5a ustawy Prawo ochrony środowiska),
- szkodę w powierzchni ziemi spowodowaną emisją lub zdarzeniem, od których upłynęło więcej niż 30 lat (zgodnie z art. 6 pkt 11 lit. c ustawy z dnia 13.04.2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie).
Historyczne zanieczyszczenia powierzchni ziemi ocenia się na podstawie przekroczenia dopuszczalnych norm zawartości substancji, które powodują ryzyko w glebie lub ziemi. Zostały one określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny […]. Jakie obowiązki ciążą na właścicielu gruntu, jeśli historyczne zanieczyszczenia zostaną stwierdzone?
Historyczne zanieczyszczenia powierzchni ziemi – obowiązki właściciela gruntu
Co do zasady, polskie prawo nie nakłada na właściciela gruntu obowiązku jego badania pod kątem zanieczyszczenia. To w gestii starostów leży identyfikacja „problematycznych” obszarów, a następnie przekazanie informacji o nich do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ). Urzędnicy zaś mogą nałożyć na władającego gruntem obowiązek przeprowadzenia badania pod kątem jego zanieczyszczenia.
Jeśli właściciel gruntu stwierdził historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, ma obowiązek zgłosić ten fakt do RDOŚ. Działanie to ma charakter uzupełniający względem obowiązków starosty, jednak nie można go bagatelizować. Jeśli bowiem w toku postępowania okaże się, że władający gruntem miał świadomość występowania historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, jednak nie zgłosił tego, może zostać ukarany karą grzywny.
Co więcej, w przypadku stwierdzenia historycznego zanieczyszczenia ziemi właściciel gruntu jest zobowiązany do ustalenia z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska planu remediacji i przeprowadzenia prac, które pozwolą skutecznie oczyścić teren, czyli usunąć lub zmniejszyć ilość substancji powodujących ryzyko dla stanu środowiska i zdrowia ludzi.
Działania należy poprzedzić badaniami terenu, które realizuje akredytowana jednostka. Określa ona charakter, skalę i rodzaj historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, co służy za podstawą do opracowania wspomnianego planu remediacji. W decyzji Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska określa m.in.:
- teren, na którym należy wykonać prace remediacyjne,
- nazwę i wartość substancji, które powodują ryzyko, a także ich poziom po zakończeniu remediacji,
- sposób prowadzenia i zakres prac remediacyjnych,
- sposób, w jaki przeprowadzone prace i ich efekty będą potwierdzone.
Co ważne, władający gruntem jest zwolniony z obowiązku przeprowadzenia remediacji, jeśli wykaże, że historyczne zanieczyszczenie dokonane po objęciu przez niego władania zostało spowodowane przez inny wskazany podmiot. Jeśli wobec sprawcy nie da się wszcząć postępowania egzekucyjnego lub okaże się ono bezskuteczne, wówczas przeprowadzenie remediacji spoczywa na RDOŚ.
Historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi – kary, jakie grożą właścicielowi gruntu
Niezgłoszenie do RDOŚ występowania historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi to niejedyny występek, za który grożą właścicielowi gruntu kary. Zapłaci on grzywnę, także jeśli:
- nie przeprowadzi obowiązującej go remediacji,
- będzie prowadził prace remediacyjne niezgodnie z ustalonym z RDOŚ planem,
- będzie uniemożliwiał przeprowadzenie prac remediacyjnych lub badań zanieczyszczenia gleby, ziemi i wód gruntowych.
Kara grzywny czeka władającego gruntem, również gdy nie przeprowadzi on badań zanieczyszczenia gleby w związku z decyzją wydaną na podstawie art. 101f ust. 1 Prawa ochrony środowiska lub nie przechowa wyników badań przez wymagany okres.
